Kiedy tomograf, kiedy rezonans? Czym różnią się te badania

[Ciri 30]

Badanie to jest nieocenione szczeg??lnie, gdy trzeba zbadaÄ? g??owÄ?, jamÄ? brzusznÄ? lub klatkÄ? piersiowÄ?. Tomografia komputerowa jest tak precyzyjna, ??e pozwala znale??Ä? nawet bardzo male??ki guzek, np. w p??ucach czy tarczycy.

Lekarz skieruje nas r??wnie?? na TK, je??li podejrzewa jakÄ??? trudnÄ? do zdiagnozowania zmianÄ?, np. w m??zgu (tak??e po urazach). Jest wykonywane r??wnie?? zawsze wtedy, gdy wyniki zrobionego wcze??niej USG pozostawiajÄ? wÄ?tpliwo??ci i nie pozwalajÄ? postawiÄ? jednoznacznej diagnozy.

Wykorzystywane promienie RTG

Do badania wykorzystywane sÄ? promienie rentgenowskie, ale w inny spos??b ni?? przy tradycyjnym RTG. Nie prze??wietla siÄ? ca??ego narzÄ?du, ale za pomocÄ? precyzyjnej wiÄ?zki promieni rentgenowskich â?ždzieli siÄ?â? go na cienkie p??aszczyzny.

Podczas badania le??ymy na ruchomym ??????ku wewnÄ?trz komory aparatu. Dooko??a cia??a na specjalnej ramie przesuwa siÄ? lampa rentgenowska robiÄ?ca zdjÄ?cia badanego narzÄ?du czy fragmentu cia??a pod r????nym kÄ?tem. Podczas badania powstaje kilkadziesiÄ?t zdjÄ?Ä?, czasem nawet kilkaset. Uzyskiwany jest dok??adny dwu- i tr??jwymiarowy obraz konkretnego narzÄ?du. Mo??liwe jest obejrzenie go w r????nych p??aszczyznach.

Obraz przekazywany jest do komputera ze specjalnym oprogramowaniem. Podczas TK nale??y le??eÄ? nieruchomo. Trzeba mieÄ? na sobie lu??ne, wygodne ubranie, pozbawione metalowych element??w, takich jak sprzÄ?czki czy guziki. MogÄ? one zak????caÄ? obraz.

Nie ka??dy mo??e zrobiÄ? to badanie

U??yta dawka promieniowania jest du??o wiÄ?ksza ni?? przy zwyk??ym zdjÄ?ciu RTG, ale za to uzyskany obraz jest tysiÄ?ckrotnie dok??adniejszy. Dlatego tomografia nie jest wskazana podczas ciÄ???y, bo mo??e byÄ? szkodliwa dla dziecka. Nie robi siÄ? jej tak??e kobietom karmiÄ?cym.

W niekt??rych przypadkach przysz??ej mamie mo??na zrobiÄ? jeszcze nowocze??niejsze badanie, tzw. spiralnÄ? tomografiÄ?. W??wczas dawka promieniowania jest mniejsza. Zwykle do badania TK podawany jest tzw. kontrast â?? do??ylnie, rzadziej doustnie. To ??rodek cieniujÄ?cy, sam w sobie nieszkodliwy, dziÄ?ki kt??remu narzÄ?dy sÄ? lepiej widoczne i lekarz mo??e ??atwiej odr????niÄ? stan prawid??owy od chorobowego.

Na og???? kontrast jest dobrze tolerowany, ale poniewa?? u niekt??rych os??b mo??e powodowaÄ? odruchy wymiotne, przed badaniem nale??y powstrzymaÄ? siÄ? od jedzenia przez ok. 6 godzin. Kontrast jest obciÄ???ajÄ?cy dla nerek, dlatego, by jak najszybciej wyp??ukaÄ? go z organizmu, po badaniu trzeba tego dnia piÄ? du??o wody. Ca??e badanie trwa kilka lub kilkana??cie minut, jego d??ugo??Ä? zale??y od prze??wietlanego obszaru. Nie jest bolesne.

Dr n. med. Micha?? Wszo??a - chirurg, gastrolog transplantolog

Rezonans (MR) poka??e dyskopatiÄ?

DziÄ?ki niemu lekarz mo??e zbadaÄ? oraz oceniÄ? prawie wszystkie organy, np. brzuch, klatkÄ? piersiowÄ? czy krÄ?gos??up. MR zbada szczeg????owo zmiany wykryte ju?? innÄ? metodÄ?. CzÄ?sto wiÄ?c uzupe??nia tomografiÄ?, np. gdy jej wynik jest dla lekarza niejasny. Staje siÄ? te?? nieocenionym badaniem, gdy trzeba dok??adnie oceniÄ? szpik kostny czy uk??ad nerwowy â?? rdze?? krÄ?gowy.

Pomaga zdiagnozowaÄ? zaburzenia neurologiczne, guz m??zgu, stwardnienie rozsiane (kt??rych TK nie wykryje). MR jest szczeg??lnie przydatny, je??li mamy chory krÄ?gos??up, np. dyskopatiÄ?. Wynik daje dok??adny obraz krÄ???k??w miÄ?dzykrÄ?gowych i nerw??w. Na podstawie tego badania lekarz zadecyduje, czy konieczna jest operacja krÄ?gos??upa. DziÄ?ki MR mo??na tak??e precyzyjnie zbadaÄ? stawy, miÄ???nie, ??ciÄ?gna, wiÄ?zad??a.

?atwiej jest w??wczas lekarzowi oceniÄ? stopie?? ich uszkodzenia i zdecydowaÄ? o dalszym leczeniu. MR wykrywa te?? pÄ?kniÄ?cia ??Ä?kotki stawu kolanowego, kt??rych nie widaÄ? w ??adnym innym badaniu.

Pole magnetyczne i fale radiowe

Rezonans to tak??e rodzaj prze??wietlenia. Ale podczas badania nie wykorzystuje siÄ? promieni RTG. W MR badane narzÄ?dy poddawane sÄ? dzia??aniu silnego pola magnetycznego i fal radiowych, kt??re skanujÄ? cia??o, wykrywajÄ?c nieprawid??owo??ci.

Dane przesy??ane sÄ? do komputera, kt??ry przetwarza je na zdjÄ?cia. Podczas badania dyskomfort mo??e powodowaÄ? g??o??ny d??wiÄ?k aparatu, chocia?? uszy chroniÄ? s??uchawki.

Bezpieczny dla mam i dzieci

Rezonans trwa d??u??ej ni?? tomografia. Od kilkudziesiÄ?ciu minut do godziny, zale??y, jaka czÄ???Ä? cia??a jest badana. Poniewa?? nie wykorzystuje siÄ? promieniowania, badanie nie jest szkodliwe. Mo??na je powtarzaÄ? wiele razy tak??e u kobiet w ciÄ???y i niemowlÄ?t. Przeciwwskazanie to rozrusznik serca i metalowe elementy w ciele, np. ??ruby. CzÄ?sto potrzebne jest do??ylne podanie ??rodka cieniujÄ?cego, czyli kontrastu. Nie nale??y siÄ? go obawiaÄ?, bo nie powoduje ??adnych dolegliwo??ci.

Olga Kami??ska

Dr n. med. Dariusz Grela - ortopeda Centrum Attis, w Warszawie

 

W ramach NFZ i p??atne

Refundacja. Zar??wno tomografiÄ? komputerowÄ?, jak i rezonans magnetyczny, mo??na wykonaÄ? bezp??atnie w ramach NFZ, jednak tylko ze skierowaniem od specjalisty. Skierowania nie mo??e wystawiÄ? lekarz POZ, czyli lekarz rodzinny. Na badania mo??e skierowaÄ? np. chirurg, neurolog, ortopeda, neurochirurg czy pulmo nolog, kardiolog, onkolog â?? w zale??no??ci, jaki jest cel badania.

Prywatnie. Mo??na wykonaÄ? badania prywatnie (ale tak??e ze skierowaniem). Rezonans jest dro??szy ni?? tomografia. Ceny zale??Ä? od zakresu badania oraz u??ycia kontrastu. Ceny tomografii to ok. 200-900 z??. Ceny za rezonans to ok. 450-1200 z??.

Przyk??adowe ceny bada??: TK g??owy bez kontrastu â?? ok. 200-300 z??,

TK g??owy z kontrastem â?? ok. 250-400 z??;

TK dw??ch okolic anatomicznych z kontrastem (np. jamy brzusznej i miednicy) â?? ok. 900 z??;

MR g??owy bez kontrastu â?? ok. 450-550 z??,

MR g??owy z kontrastem â?? ok. 600-750 z??,

MR serca z kontrastem ok. 1000 z??,

MR dw??ch odcink??w krÄ?gos??upa z kontrastem â?? ok. 800-1200 z??. Mo??na tak??e wykonaÄ? badania prywatnie (ale tak??e ze skierowaniem). Rezonans jest badaniem dro??szym ni?? tomografia.

Cena TK i MR zale??y od zakresu badania oraz u??ycia kontrastu. Ceny tomografii to ok. 200-900 z??. Ceny za rezonans to ok. 450-1200 z??.

Przyk??adowe ceny bada??: TK g??owy bez kontrastu â?? ok. 200-300 z??,

TK g??owy z kontrastem â?? ok. 250-400 z??;

TK dw??ch okolic anatomicznych z kontrastem (np. jamy brzusznej i miednicy) â?? ok. 900 z??;

MR g??owy bez kontrastu â?? ok. 450-550 z??,

MR g??owy z kontrastem â?? ok. 600-750 z??, MR serca z kontrastem ok. 1000 z??,

MR dw??ch odcink??w krÄ?gos??upa z kontrastem â?? ok. 800-1200 z??.