Jak osiągnąć pełny sukces w leczeniu chorób serca? - Zwalczając wszystkie czynniki ryzyka jednocześnie!

[forest 7041]

 

Nowoczesne podej??cie do chor??b uk??adu krÄ???enia zak??ada ocenÄ? tak zwanego globalnego ryzyka sercowo-naczyniowego, zwiÄ?zanego z wsp????istnieniem wielu czynnik??w sprzyjajÄ?cych rozwojowi chor??b serca i naczy??.

 

SÄ? to przede wszystkim nadci??nienie tÄ?tnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej, nadwaga i oty??o??Ä? brzuszna, nadmierna sk??onno??Ä? krwi do krzepniÄ?cia, cukrzyca typu II, palenie tytoniu, nadmierne spo??ywanie alkoholu, siedzÄ?cy tryb ??ycia i ograniczony wysi??ek fizyczny.

 

Wieku, p??ci, obciÄ???e?? rodzinnych chorobami uk??adu sercowo-naczyniowego nie da siÄ? zmieniÄ?, ale pacjent ma wp??yw na pozosta??e czynniki ryzyka. Trzeba je modyfikowaÄ? i w miarÄ? mo??liwo??ci eliminowaÄ?. Niedocenianie znaczenia takich dzia??a?? jest do??Ä? powszechne. Ä?horzy czÄ?sto nie wierzÄ? w ich skuteczno??Ä?, a lekarze bywajÄ? ma??o konsekwentni w ich egzekwowaniu.

 

IstniejÄ? tabele oceny ryzyka zgonu z powodu chor??b uk??adu krÄ???enia w perspektywie najbli??szych 10 lat.

 

Przy za??o??eniu, ??e pacjent ma 65 lat i jest na??ogowym palaczem a poziom ca??kowitego cholesterolu wynosi u niego ok. 250 mg/dl, ci??nienie skurczowe - 180 mm Hg, istnieje oko??o 40 procentowe prawdopodobie??stwo, ??e pacjent umrze w ciÄ?gu najbli??szych 10 lat. Wystarczy jednak, aby rzuci?? palenie, a szanse zgonu bÄ?dÄ? o 20 proc. mniejsze. Je??eli uda mu siÄ? doprowadziÄ? poziom cholesterolu do warto??ci mieszczÄ?cych siÄ? granicach normy, to zyska kolejne lata ??ycia.

 

Dzieje siÄ? tak dlatego, ??e czynniki okre??lajÄ?ce globalne ryzyko sercowo-naczyniowe sumujÄ? siÄ? i wzajemnie potÄ?gujÄ?. Wysoki poziom cholesterolu, nadci??nienie tÄ?tnicze i palenie papieros??w podnoszÄ? stopie?? zagro??enia 16-krotnie. Przyk??adem wsp????istnienia czynnik??w globalnego ryzyka jest tzw. zesp???? metaboliczny (w jego sk??ad wchodzÄ? miÄ?dzy innymi oty??o??Ä? brzuszna, nadci??nienie tÄ?tnicze, zaburzenia lipidowe, cukrzyca). Czterokrotnie zwiÄ?ksza on ryzyko sercowo-naczyniowe. TowarzyszÄ? mu czÄ?sto: nadmierna sk??onno??Ä? krwi do krzepniÄ?cia, podwy??szony poziom kwasu moczowego w surowicy i ma??a aktywno??Ä? fizyczna.

 

Droga do skutecznej i zwie??czonej sukcesem terapeutycznym wsp????pracy z chorym, niestety, nie jest ??atwa. Je??eli lekarz co?? powiedzia??, nie znaczy ??e us??ysza?? to pacjent. Je??eli us??ysza??, nie znaczy, ??e zrozumia??; je??eli zrozumia??, nie znaczy ??e siÄ? z tym zgadza; je??li siÄ? zgadza, nie znaczy, ??e siÄ? zastosuje, je??li siÄ? zastosuje, nie znaczy, ??e bÄ?dzie siÄ? stosowaÄ? systematycznie". To przes??anie nie tylko dla lekarzy, ale te?? dla pacjent??w, czÄ?sto nieprzekonanych, niecierpliwych i niesystematycznych. WolÄ? oni nie dopuszczaÄ? do siebie my??li o chorobie wie??cowej, o powik??aniach mia??d??ycy w postaci zawa??u serca, udaru m??zgu czy amputacji ko??czyny, nie wiÄ?zaÄ? tego z nadci??nieniem tÄ?tniczym.

 

Ka??de dzia??anie prewencyjne, zw??aszcza u pacjent??w po zawale czy udarze jest korzystne. Na przyk??ad - czy osoby z nadci??nieniem tÄ?tniczym, a tym bardziej po zawale, zabiegach kardiochirurgicznych (by-pass) czy z cukrzycÄ? powinny ograniczyÄ? ruch? Nie! Wysi??ek fizyczny jest sprzymierze??cem terapii, jej nieodzownym elementem. Musi on byÄ? umiarkowany i codzienny, systematyczny. Nie polecamy Ä?wicze?? na si??owni ani podnoszenia ciÄ???ar??w. Polecamy natomiast p??ywanie i wszelkie Ä?wiczenia w wodzie, spacery, piesze wycieczki. Ruch sprawia, ??e osoba z nadwagÄ? ma mniejsze ryzyko sercowo-naczyniowe od kogo??, kto te?? ma zbÄ?dne kilogramy, ale zrezygnowa?? z aktywno??ci. Nie jest prawdÄ?, ??e nadci??nienie tÄ?tnicze wyklucza jazdÄ? na nartach, relaks w saunie, czy wyjazd w g??ry. Je??li podjÄ???o siÄ? skuteczne leczenie i stosuje do zalece?? lekarza, to mo??na w pe??ni korzystaÄ? z ??ycia.

 

Wiele nieporozumie?? wiÄ???e siÄ? ze sposobem od??ywiania. Chory z nadci??nieniem musi obni??yÄ? wagÄ?, ale staramy siÄ? wyznaczaÄ? mu cele realne, a nie wymagaÄ?, by od razu zgubi?? kilkana??cie kilogram??w. Niech redukuje ciÄ???ar cia??a stopniowo i ??wiadomie.

Jeste??my tym, co jemy. A jemy przede wszystkim za du??o miÄ?sa, zwierzÄ?cych t??uszcz??w, soli, s??odyczy. Dieta odchudzajÄ?ca nak??ada kaloryczny re??im, a zarazem uczy, ??e ??r??d??em soli jest nie tylko solniczka, lecz wÄ?dliny sery, wszelkie konserwy i koncentraty, a zjedzenie za jednym razem kilograma jab??ek to tak??e spora dawka kalorii.

 

Od wody, kawy, herbaty (bez cukru) siÄ? nie tyje. Twierdzenie o szkodliwo??ci kawy i herbaty dla pacjent??w z nadci??nieniem jest nieco przesadzone, gdy?? w umiarkowanych ilo??ciach nie wywierajÄ? one szkodliwego wp??ywu. Niekorzystnie natomiast wp??ywa na serce alkohol wypijany w du??ych ilo??ciach, bo wypicie jedynie jednej lampki czerwonego wina dziennie, wed??ug zalece?? Ameryka??skiego Towarzystwa Kardiologicznego, jest korzystne i obni??a ryzyko sercowo-naczyniowe.

 

Warzywa powinny stanowiÄ? podstawÄ? g????wnego posi??ku, a miÄ?so jedynie dodatek. WyjÄ?tek mo??na zrobiÄ? dla t??ustych ryb morskich, bo ze wzglÄ?du na du??Ä? zawarto??Ä? wielonienasyconych kwas??w t??uszczowych Omega-3 sÄ? one bardzo cenne dla serca. Wp??ywajÄ? bowiem na prawid??owy sk??ad b??ony kom??rkowej miÄ???nia sercowego. DziÄ?ki temu zmniejszajÄ? - zosta??o to naukowo dowiedzione - prawdopodobie??stwo nag??ej ??mierci sercowej wskutek zaburze?? rytmu.

 

Nie wszyscy pacjenci przywiÄ?zujÄ? nale??ytÄ? wagÄ? do pomiaru ci??nienia tÄ?tniczego - nie notujÄ? wynik??w, pomiary wykonujÄ? nieregularnie. Wa??ny jest tak??e aparat, jakim siÄ? pos??ugujÄ?. Rynek oferuje wiele ci??nieniomierzy. Wskazane sÄ? aparaty z mankietem na ramiÄ? - elektroniczne, rtÄ?ciowe lub zegarowe. Aparaty nadgarstkowe nie sÄ? niestety wystarczajÄ?co dok??adne. Przy zakupie sprzÄ?tu najlepiej wybieraÄ? taki, kt??ry posiada rekomendacjÄ? Polskiego Towarzystwa Nadci??nienia TÄ?tniczego.

 

Pacjenci nie zawsze zdajÄ? sobie sprawÄ? z tego, ??e przy zaburzeniach rytmu serca, spowodowanych na przyk??ad migotaniem przedsionk??w wiÄ?kszo??Ä? aparat??w elektronicznych nie pozwala na uzyskanie wiarygodnych pomiar??w.

 

Osoby kontrolujÄ?ce poziom swego ci??nienia tÄ?tniczego nie zawsze w??a??ciwie interpretujÄ? wyniki pomiaru. Jest to m.in. konsekwencjÄ? postrzegania nadci??nienia tÄ?tniczego w oderwaniu od innych wsp????istniejÄ?cych zaburze??. Przyk??adem niech bÄ?dzie pacjent z cukrzycÄ?: u niego ci??nienie 138/88 mm Hg, uznawane za prawid??owe u pacjent??w bez cukrzycy, jest niezadowalajÄ?ce. Staramy siÄ? obni??yÄ? je poni??ej poziomu 130/80. Indywidualnie trzeba te?? podchodziÄ? do os??b starszych, kt??rych naczynia niejako "przywyk??y" do podwy??szonych warto??ci ci??nienia. Obni??anie w tych przypadkach nie mo??e nastÄ?piÄ? szybko.

 

I jeszcze jedno: wysokie ci??nienie, jakie wykazuje pomiar, mo??e te?? mieÄ? charakter wt??rny, spowodowany na przyk??ad chorobami nadnerczy lub zwÄ???eniem aorty. Pacjenci z takim rodzajem nadci??nienia wymagajÄ? specjalistycznego leczenia, czÄ?sto uwzglÄ?dniajÄ?cego interwencjÄ? chirurga.

 

Niezale??nie od przyczyn nadci??nienia tÄ?tniczego, nale??y zdawaÄ? sobie sprawÄ?, ??e nadci??nienie tÄ?tnicze najczÄ???ciej wsp????istnieje z innymi chorobami i dla osiÄ?gniÄ?cia pe??nego sukcesu w leczeniu nale??y walczyÄ? ze wszystkimi chorobami jednocze??nie.